Το Βαγενίτι (Τοπική Κοινότητα Βαγενιτίου - Δημοτική Ενότητα Πασσαρώνος), ανήκει στον δήμο Ζίτσας της Περιφερειακής Ενότητας Ιωαννίνων που βρίσκεται στην Περιφέρεια Ηπείρου, σύμφωνα με τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας όπως διαμορφώθηκε με το πρόγραμμα "Καλλικράτης".
Η επίσημη ονομασία είναι "το Βαγενίτιον".
Κοντινά Αξιοθέατα
Λαογραφικό μουσείο Λύγγου
Το Λαογραφικό Μουσείο Λύγγου ιδρύθηκε το έτος 2004 από τον Εξωραϊστικό Σύλλογο Λύγγου «Η Αγία Τρι...
Απόσταση: 4,71 χλμ Περισσότερα »Λαογραφικό μουσείο Ροδοτοπίου
Το λαογραφικό μουσείο Ροδοτοπίου λειτουργεί από τον Δεκέμβριο του 1994, του οποίου τα εκθέματα εί...
Απόσταση: 6,85 χλμ Περισσότερα »Αρχαία Πασσαρώνα
Στο λόφο «Καστρί» (υψ.761 μ.), στην περιοχή του χωριού Μεγάλο Γαρδίκι του Δήμου Ζίτσας, 10-11 χλμ...
Απόσταση: 8,46 χλμ Περισσότερα »Ιερά Μονή Παλιουρής
Στην Τοπική Κοινότητα Παλιουρής του Δήμου Ζίστας και προς τη βόρεια πλευρά του λόφου βρίσκεται τ...
Απόσταση: 8,9 χλμ Περισσότερα »Πληροφορίες & Ιστορία
Το 167 π.Χ η επιδρομή του ύπατου της Ρώμης, Αιμιλίου Παύλου, ήταν τόσο βάρβαρη που εξολόθρεψε κυριολεκτικά μαζί με τις 75 πόλεις της Ηπείρου και τα χωριά που είχαν δημιουργηθεί στην περιοχή των Γραμμενοχωρίων. Έπειτα νεκρώθηκε η ζωή για αρκετούς αιώνες. Τον 5ο προς 6ο αιώνα παρουσιάζεται ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου, ο Ιουστινιανός, ο οποίος δημιούργησε την πόλη των Ιωαννίνων με το όνομα Νέα Ευρεία, γιατί συγκέντρωσε κατοίκους από την κατεστραμμένη Θεσπρωτία, Παλιά Ευρεία, και κατοίκους από την κατεστραμμένη Δωδώνη. Τότε έγιναν κάποιοι πρώτοι σχηματισμοί στην όλη περιοχή μας. Έπειτα τον 8ο και 9ο αιώνα έγινε η μεγάλη επιδρομή των Βουλγάρων οι οποίοι κατέστρεψαν και την Νικόπολη, η οποία ήταν το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο που συνέδεε το εμπόριο της Δύσης με της Ανατολής, και υπήρχε η σχολή του Επίκτωτου Φιλοσόφου. Το 1100-1200 μ.Χ ο Σινύσχιος, ηγεμόνας των Σλάβων που είχαν κυριαρχήσει στα Βαλκάνια, Όταν έδωσε εντολή στον Στέφανο Δουσάν, Σέρβο βασιλιά, να χωρίσει σε δεσποτάτα την χώρα μας. Από τα δώδεκα πήρε και έδωσε το χρίσμα σε έναν Θωμά Πρελούμπο ( ή Περλούμποβιτς) και ανέλαβε τη διακυβέρνηση του Δεσποτάτου της Ηπείρου το 1363. Τότε τα Γραμμενοχώρια λέγονταν Βαγενητία και είχε κατοίκους γενναίους και δημιουργικούς.
Αργότερα οι ηγεμόνες της Άρτας και της Αιτωλίας συμμάχησαν και εξόντωσαν τον Πρελούμπο. Οι κάτοικοι της περιοχής απαλλάχτηκαν από τα προβλήματά τους και τα βάσανά τους. Το 1413 βασίλεψε ο Λεονάρδος Τόκος στην περιοχή. Το 1413 βασίλεψε ο Κάρολος Τόκος και έως το 1431 είχαμε την κυριαρχία των Οθωμανών Τούρκων. Τότε ο περίφημος ορισμός του Σινάν Πασά, χάρισε όλους τους φόρους των κατοίκων της περιφέρειας και ανακουφίστηκαν και άρχισαν και πάλι γι' αυτούς μέρες χαράς και ευτυχίας. Το 1560 παρουσιάζεται εδώ κάποια αναλαμπή για τον σχηματισμό πολλών οικισμών.
Σιγά - σιγά οι κάτοικοι είχαν μεταξύ τους την ανάγκη της συμφιλίωσης, της συγγένειας, της συνεργασίας και ανέπτυξαν την γεωργία, την κτηνοτροφία και βοήθησαν το πρώτο αρματολικό κίνημα των Αγρίβο και Μάλαμα. Στη συνέχεια το 1611 βοήθησαν τον πρώτο εθνεγέρτη Διονύσιο Σκυλόσοφο, ο οποίος έκανε επιδρομή με 2500 κατοίκους για να αλώσει την πόλη των Ιωαννίνων.
Από τις εκκλησίες που συναντάμε εδώ η πιο αξιόλογη είναι η κεντρική αφιερωμένο στον Άγιο Γεώργιο. Λειτουργεί ως ενοριακή εκκλησία ενώ στην Ανατολική πλευρά του περιβόλου της υπάρχει και το νεκροταφείο. Είναι «βασιλική» σταυρεπίστεγη και στο εσωτερικό της δεσπόζει ανάμεσα στον κυρίως Ναό και το Άγιο Βήμα το περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο από τα παλιά που συναντά κανείς στις εκκλησίες της περιοχής.
Υπάρχουν ακόμα στο χωριό και άλλες δύο εκκλησίες αφιερωμένες η μια στην Αγία Παρασκευή και η άλλη στον Άγιο Αθανάσιο, ενώ το πανηγύρι γινόταν στις 23 Απριλίου, εορτή του πολιούχου Αγίου Γεωργίου.